από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

 photos quartier libre

 η φορεσιά του Κολοκοτρώνη

 Φιλική Εταιρεία

ρούχα αγωνιστών

και όπλα...

αυτόγραφο σημείωμα Μάρκου Μπότσαρη

ο Μακρυγιάννης

ανέθεσε την εικονογράφηση του έργου του "Απομνημονεύματα" 

στον Έλληνα Παναγιώτη Ζωγράφο 

 

 η έξοδος του Μεσολογγίου
Θεόδωρος Βρυζάκης

Κωστής Παλαμάς 

έγραψε...

ΚΥΠΡΟΣ

(απόσπασμα )

Δημοσιεύθηκε στην ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ , τόμος 56, 1954

Καλώς μας ήρθατε, παιδιά ! στην Κύπρο την αέρινη,

Στη Μακαρία τη γη,

Στάζει το μέλι διαλεχτό σαν πρώτα ; Ακόμα γίνεται τ’ολόγλυκο κρασί ;

Η χαρουπιά η ολόχλωρη λέει τα παλιά και τ’άξια

Της αργυρής ελιάς ;

Και τ’ αηδονάκι τραγουδεί στην ευωδιά του λάδανου

Τα πάθη της καρδιάς ;

Κι οι ακρογιαλιές λαχταριστές, τ’ αραξοβόλια ολόβαθα

Και τ΄ακροτόπια ορθά,

Το καρτερούνε της θεάς το υπέρκαλο ξαγνάντεμα

Και δεύτερη φορά ;

Καλώς μας ήρθατε παιδιά ! στην Κύπρο την πολύχαλκη,

Στην καρποφόρα γη,

Ακόμα η Μοίρα της οργής, η Μοίρα όλων των όμορφων,

Ξεσπάει και καταλεί ;

Λυσσάει με την αναβροχιά, με την ακρίδα μαίνεται,

Χτυπάει με τη σκλαβιά ;

Στ’ωραίο, πολύπαθο κορμί, η αγνή ψυχή δεν έσβυσε ;

Πέστε το εσείς, παιδιά !

Καλώς μας ήρθατε, παιδιά, και φέρτε, κελαϊδήστε μας

Το ευγενικό νησί.

- Μες στη βαθειά της αγκαλιά μητέρα η Άσπρη θάλασσα

Να κρύψει εσέ ζητεί.

Του κάκου στεριές, πέλαγα, λαοί τριγύρω σου ήμεροι

Και βάρβαροι λαοί,

Σ’ είδανε, σε ωρεχτήκανε, και κατά σε χυθήκανε

Και Ασία και Αφρική

Κ’ είναι η καρδιά σου εσέ πιστή, και δένεις με γητέματα,

Και πήραν από σε

Μια ρίζα τα διαβατικά, και μοίρανε τ’αλλότρια

Δική σου χάρη, ω, ναι !

…………………………………………………………..

Εσύ κρυφοζωντάνεψες, ωραίο νησί, και φύλαξες

Εσύ τα προσκυνάς

Της Ρωμιοσύνης τα είδωλα, της Ομορφιάς το είδωλο

Και της Παλληκαριάς

Από τα κέδρα του Όλυμπου σκαλίστε γοργοκάραβα,

Ω, Ακρίτα ! ω, Ροδαφνού !

Ή κάμετε καράβια σας τα ολάνθιστα κι ολόδροσα

Φτερούγια του Απριλιού

Και των Ελλάδων τα νεκρά ακρογιάλια γύρα φέρτε τα,

Ξυπνήστε ένα βοριά,

Απλώστε ένα τρικύμισμα, κι αστράφτε εμπρός και μέσα μας

Τα ωραία, τα δυνατά.

Καλώς μας ήρθατε παιδιά ! σ’ εσένα, Κύπρο αέρινη,

Ω Μακαρία γη,

Πήγεν ο μέγας Έρωτας και χτύπησε, κι ανάβρισε

Θαματουργή πηγή.

Στοιχειό ωργισμένο την πηγή βαθειά την καταχώνιασε.

Ω χέρι ονειρευτό,

Που πάντα σε προσμένουμε, ξεσκέπασε και φέρε μας

Το αθάνατο νερό !

Καλώς μας ήρθατε, παιδιά ! στην Κύπρο την αέρινη,

Στη Μακαρία γη,

Στωραίο, πολύπαθο κορμί η αγνή ψυχή δεν έσβυσε.

Και ζει, και ζει, και ζει !

........................................................

Έρμη, σκλάβα, πικρή Ρωμιοσύνη,
τη βλαστήμια τ' αντίθεου την είδα
κατά σε πειρασμούς να τη χύνη
σαν την λέπρα και σαν την ακρίδα!
Ποιός βαστιέται μ' αδάκρυτα μάτια
να σε ιδή; 

τι αμαρτίες πληρώνεις;

........................................................

 

Έρμη σκλάβα, πικρή Ρωμιοσύνη,
κατά σένα η βλαστήμια τινάχτη,
την κατάρα σου νά 'χη, ώ πατρίδα!
Πρίν πληγή, πριν αρρώστια να γίνη
σαν την λέπρα και σαν την ακρίδα,
φωτιά, κάψε την, κάμε την στάχτη.

Κωστής Παλάμας
 

από τον Δωδεκάλογο του Γύφτου

Κωστής Παλαμάς  

 

"Η πολιτεία και η μοναξιά"  1912

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει
το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη·
κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι,
στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.

Από θαμπούς ντερβίσηδες και στέρφους μανταρίνους
κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.
Χαρά στους χασομέρηδες! Χαρά στους αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.

Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάννα γη, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.

Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι,
Και Μαμμωνάδες βάρβαροι, και χαύνοι λεβαντίνοι·
Λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
Κι οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη!"

τάδε έφη
ο αγαπητός Παλαμάς...

ως ολοκληρωμένα έργα τέχνης σε μικρογραφία !

Friedrich Hölderlin (1770 – 1843)

Brod und Wein

- μία ελεγεία, τρία σχεδιάσματα -

Μετάφραση Α. ΚΟΥΤΣΟΥΡΑΔΗΣ

Εκδ. εξάντας

«Τριγύρω ησυχάζει η πολίχνη. Γαληνεύει φωτισμένο το σοκάκι,

και, πυρσοστόλιστα, κατηφορίζουν και αχολογούν τ’ αμάξια.

Χορτάτοι απ’ της μέρας τη χαρά γυρίζουνε ν’ αναπαυθούν οι ανθρώποι,

Και με ικανοποίηση πολλή στο σπίτι ζυγίζει κέρδη και ζημιές

Του νοικοκύρη το κεφάλι. Από λουλούδια και σταφύλια αδειάζει , - στιχ. 5

Κι απ’ των χεριών τα έργα ησυχάζει η πολύπραγη αγορά.

Μα από τους κήπους μακριά τραγούδι έγχορδου ηχεί. Ίσως εκεί

Ερωτευμένο παίζει ή κάποιος άνδρας μοναχός αναπολεί

Τους φίλους του που μάκρυναν και τον καιρό της νιότης. Και οι πηγές

Αστείρευτες και δροσερές σ’ ευωδιαστά παρτέρια κελαρύζουν, - στίχ. 10

Γαλήνια στο μουχρωμένο αγέρα καμπάνες ηχηρές σημαίνουν

Και των ωρών τον αριθμό φροντίζοντας νυχτοσκοπός αγγέλλει.

Τώρα κι η αύρα έρχεται, αναταράζει τις κορφές στο άλσος,

Ιδού ! και το φεγγάρι, της γης μας ομοιόγραφο,

Έρχεται στα κρυφά κι ετούτο τώρα…» - στίχ. 15

Και

Γεώργιος Δροσίνης (1859 - 1951)

το φτάσιμο



θα βραδιάζη η μέρα όταν θα φτάνωμε
στου χωριού τ’ αποσκιωμένα αλώνια.
Θα φανούν λευκά τα χωριατόσπιτα
πίσω από των πεύκων τ’ ακροκλώνια.
Μακρινά θ’ ακούωνται αρνιών βελάσματα.
Βραδινή καμπάνα θα σημαίνη.
Στη βρυσούλα βόδια θα ποτίζωνται.
Θα καπνίζουν φούρνοι φλογισμένοι.
Θα βαθιανασαίνωμε στο διάβα μας
μυρωδιά από στάχυα θερισμένα.
Θα μας ευχηθούν το «καλώς ήρθατε»
χέρια από τον κάματο αργασμένα.
Από το κατώφλι αναμερίζοντας
του καιρού τ’ αγκάθια και τα χόρτα
του κλειστού παλιόπυργου θ’ ανοίξωμε
τη βαριά, τη σιδερένια πόρτα.
Κι όταν το λυχνάρι μας θ’ ανάψωμε
Ταπεινό – την ώρα που νυχτώνει –
τη χαρά θα νοιώσωμε πως είμαστε
χωρισμένοι απ’ όλα : μόνοι, μόνοι .

- σημείωση του Michael Franz :

η αρχή της ελεγείας του Χαίλντερλιν, δηλαδή η πρώτη στροφή, από μόνη της παρουσιάζεται ως ολοκληρωμένο έργο τέχνης σε μικρογραφία

- σημείωση quartier libre :

του Δροσίνη το ποίημα, ως ολοκληρωμένο έργο τέχνης σε μικρογραφία  

V.

Βιβλιοθήκη Ελλήνων και ξένων συγγραφέων
.

ΛΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Ποιητική Ανθολογία

Βιβλίο έκτο
.

Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΤΟΥ

Εκδόσεις ΓΑΛΑΞΙΑ
Σελίδες 216
ΔΡΧ.20

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΟΣΙΝΗΣ

ΑΝΘΗ ΤΟΥ ΓΚΡΕΜΝΟΥ

Όλα για σένα τά' κοψα κι έλα, καλή μου, πάρ' τα,
τις αργυρές αγράμπελες και τα χρυσά τα σπάρτα

Ζηλιάρης δράκος ο γκρεμνός τα φύλαγε από μένα
τα πλούτη του τα λιόσπαρτα και τ' αφρογεννημένα
Κι έκανα τον καημό σπαθί, το λογισμό κοντάρι,
και πάτησα και νίκησα τον ακριβό ζηλιάρη

Όλα για σένα τα' κοψα κι έλα, καλή μου, πάρτ' τα,
του δράκου τις αγράμπελες και του γκρεμνού τα σπάρτα





  

 ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ


"Η ΑΣΑΛΕΥΤΗ ΖΩΗ"


ΠΑΤΡΙΔΕΣ

Εδώ ουρανός παντού κι ολούθε ήλιου αχτίνα,
και κάτι ολόγυρα σαν του Υμηττού το μέλι,
βγαίνουν αμάραντ' από μάρμαρο τα κρίνα,
λάμπει γεννήτρα ενός Ολύμπου η θεία Πεντέλη.

Στην Ομορφιά σκοντάβει σκάφτοντας η αξίνα,
στα σπλάχνα αντί θνητούς θεούς κρατά η Κυβέλη,
μενεξεδένιο αίμα γοργοστάζ' η Αθήνα
κάθε που τη χτυπάν του Δειλινού τα βέλη.

Της ιερής ελιάς εδώ ναοί και οι κάμποι
ανάμεσα στον όχλο εδώ που αργοσαλεύει
καθώς απάνου σ' ασπρολούλουδο μια κάμπη,

ο λαός των λειψάνων ζει και βασιλεύει
χιλιόψυχος, το πνεύμα και στο χώμα λάμπει,
το νιώθω, με σκοτάδια μέσα μου παλεύει

------------------

Εκεί που ακόμα ζουν οι Φαίακες του Ομήρου
και σμίγ' η Ανατολή μ' ένα φιλί τη Δύση,
κι ανθεί παντού με την ελιά το κυπαρίσσι,
βαθύχρωμη στολή στο γαλανό του Απείρου

-------------------

κρυμμένη στην πολύπαθη τη Ρωμιοσύνη
σα να ξανοίγω τη βασίλισσαν Ελλάδα

----------------------

Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία,
αχάλαστα, και αρχή και τέλος των πλασμάτων,
σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων,
θα σας ξανάβρω, πρώτη και στερνή ευτυχία!

Αέρας μέσα μου ο λαός των ονειράτων
στον αέρα θα πάη, θα πάη στην αιωνία
φωτιά, φωτιά κι ο λογισμός μου, τη μανία
των παθών μου θα πάρ' η λύσσα των κυμάτων

--------------------------







 ΕΚΑΤΟ ΦΩΝΕΣ


 ΠΡΩΤΗ ΝΥΧΤΑ


--------------------------

 II

Και τέτοιος που είμαι, και με τέτοια
καρδιά, πουλί ολοτρέμουλο σ' αρρωστημένα στήθια,
από τους δυνατούς και τους μεστούς του κόσμου
εγώ είμαι πιό κοντά στο φως και στην αλήθεια.

Γι αυτό μουγκρίζει μέσα μου βαθιά,
και μ' όλη την αχάμνια μου και μ' όλο το μαράζι,
προς όλους τους μεστούς και δυνατούς του κόσμου
μιά καταφρόνεση. Και μου ταιριάζει.


--------------------------




ΔΕΥΤΕΡΗ ΝΥΧΤΑ

 --------------------------

Ψυχή, της έγνοιας καλογριά, του κόσμου αποδιωγμένη,
την ώρα την εκστατική ποτέ δε θα ξεχάσης,
που τα μυστήρια τ' άχραντα πρώτη φορά κοινώνησες
της θείας μεγάλης Πλάσης

----------------------------






ΤΡΙΤΗ ΝΥΧΤΑ


Τον πόνο σου εδώ πέρα μη τον παρατάς,
με μιά φροντίδα μητρική ταξίδεψέ τον,
όπου ζωή, όπου όνειρο, στα μακρινά και στα ψηλά,
και πήγαινέ τον ύστερα και ριζοφύτεψέ τον
εκεί στη χώρα την κατάνακρη του αμίλητου.
στα μάτια του συμμάζωξε και θάψε τη φωνή του,
κι ανίσως δε βαστάξουνε τα μάτια του και κλείσουνε,
κλείσε κι εσύ τα μάτια σου και πέθανε μαζί του. 

αθήνησι

Edward Hopper

αφιέρωμα στον ζωγράφο

EDWARD HOPPER

1882 - 1967

βίντεο

της quartier libre

Αναφορά

στον ζωγράφο

ΝΙΚΟΛΑΟ ΓΥΖΗ

video 

της quartier libre

το παρακάτω κείμενο είναι από το βιβλίο του Περικλή Γιαννόπουλου  
" η Ελληνική Γραμμή και το Ελληνικόν χρώμα"
-με εισαγωγή του Γρηγόρη Ξενόπουλου, έτος 1910, εκδ. Λιβάνη-
αντιγράφω (στην γλώσσα του συγγραφέα, φυσικά...) λίγα γιά τον ζωγράφο Γύζη :

"Γύζης ! Αδύνατον να διέλθη κανείς το όνομα αυτό χωρίς να σταθή και υμνήση.
Το ευγενέστατον και αριστοκρατικώτατον άνθος, η αγνοτέρα εκδήλωσις ελληνικής ιδέας και αισθήματος, αληθής καλλιτέχνης εις τον οποίον δυνάμεθα κατά σύγκρισιν να αποδώσωμεν κυριολεκτικώς το επίθετον Μ έ γ α ς ανήρ της τωρινής Ελλάδος.
...........................................................

Δημιουργός σχήματος και χρώματος θίγοντος το ιδεώδες αβρόν κάλλος το ιδικόν μας.
Ούτε ξιπασμένος αντιγραφεύς του ευρωπαϊσμού, ούτε ηλίθιος μιμητής των αρχαίων.
Οδηγός των Ευρωπαίων προς κάλλος γραμμής και ευγένειαν σχήματος ανωτέραν και αντίληψιν χρώματος αβροτέραν.
Δημιουργός τέχνης και μορφής ελληνικής. Μορφής, η οποία δεν πηγάζει ούτε εκ της στενής μιμήσεως της αρχαίας ούτε εκ της στενής αντιγραφής της τωρινής πραγματικότητος.
...........................................................

...........θανατηφόρον τραύμα έλαβεν η νεογέννητος ζωγραφική στερηθείσα τον Γύζην.
Εις τον πάγκαλον τόπον, ο οποίος έχει την ατυχίαν να του αποθνήσκουν τάχιστα όλαι αι μεγαλειότητες και να μακροβιούν μέχρις απελπισμού όλαι αι μηδαμινότητες, θα ήτο αγία η ημέρα κατά την οποίαν ο Γύζης θα επάτει τα άγια περιφρονημένα χώματα , των οποίων διαρκώς έφερε την νοσταλγίαν εις τα ξένα, διά να αναλάβη εις τα χέρια του τας τύχας της ζωγραφικής.
Θα ήτο αγία όχι μόνον διότι η ζωγραφική θα εθεμελιούτο ασφαλώς επί βάσεων ορθών, όχι μόνον διότι θα εξησφαλίζετο η ωραία της άνθησις, θα ετίθετο εις τον δρόμον της προς τους φυσικούς της ορίζοντας, αλλά θα ήτο αγία διότι επί των παγκάλων χωμάτων, εις ένα μοναδικόν κλάδον θα εθεμελιούτο μία τέχνη στερεά και θα ήτο η ζωγραφική τουλάχιστον μοναδική έκφρασις της αιωνίας ελληνικής ιδέας, ήτις θα ίστατο και θα ηύξανε χωρίς να υπάρχη ανάγκη να ανατραπή εκ θεμελίων αργότερα, όπως όλα τα άλλα νεογέννητα τερατουργήματα που τολμούν ακόμη να δεικνύουν το πρόσωπόν των εις τον ελληνικόν ήλιον.
Εαν υπήρχεν εδώ Γύζης, τα πράγματα θα ήσαν εις την φυσικήν των ζηλευτήν θέσιν. Θα υπήρχεν είς Δ ι δ ά σ κ α λ ο ς και όλοι θα ελάμβανον την θέσιν των, θα ήσαν οι μαθηταί. Και θα ήσαν ως μαθηταί ασυγκρίτως ανώτεροι και θα ήλπιζον από τον εαυτόν των ασυγκρίτως ανώτερα εις το μέλλον ως μαθηταί αυτού  
ή τώρα που είναι ανεξαιρέτως όλοι Δ ι δ ά σ κ α λ ο ι ." 

στον  Edward Hopper

ταιριάζει η μουσική jazz και τα σαξόφωνα...

Αμερικάνος ζωγράφος, 1882-1967

 - ανάμεσα στον ΡΕΑΛΙΣΜΟ και στην ΑΦΑΙΡΕΣΗ ! -

στην παρακάτω διεύθυνση,

βρίσκω μιά πολύ καλή συγκριτική μελέτη, γιά τον ζωγράφο: 

 http://www.dpgr.gr/forum/index.php?topic=45606.0

Το έργο του Edward Hopper και η επιρροή του στη φωτογραφία...

 

"Ο Hopper, ενέπνευσε (και εμπνέει)- ίσως όσο κανείς άλλος καλλιτέχνης οποιασδήποτε τέχνης- τις γενιές των φωτογράφων που ξεκίνησαν από την περίοδο του μεσοπολέμου και μετά στην Αμερική. Και μιλάμε, όχι απλά τους οποιουσδήποτε, αλλά τους περισσότερους από τους σημαντικότερους που γνωρίζουμε".

 

κι εδώ, ακόμα μιά εξαιρετική προσέγγιση :
  http://lou-read100.blogspot.gr/2012/10/edward-hopper.html

"Πίνακες που απεικονίζουν με ρεαλισμό το κλίμα του μεσοπολέμου αλλά και το αμερικανικό όνειρο της δεκαετίας του '50. Ο Χόπερ αφηγείται σαν συγγραφέας ιστορίες δωματίων στη Νέα Υόρκη.

Κάθε πίνακάς του ζωγράφου είναι ένα ολόκληρο νουάρ μυθιστόρημα

Εκτός από τα αστικά τοπία του Χόπερ, μαγικές είναι και οι εικόνες από την εξοχή. Ειδικά οι στιγμές ανεμελιάς στους αμμόλοφους του Ακρωτηρίου Κοντ όπου αυτοεξορίζονταν από το 1930 μέχρι το 1960 ποιητές, λογοτέχνες, ζωγράφοι (μεταξύ των οποίων οι Τενεσί Ουίλιαμς, Ευγένιος Ο' Νιλ, Τρούμαν Καπότε, Τζάκσον Πόλοκ και κι ο ίδιος ο Χόπερ) για να ζήσουν μέσα στην απλότητα"