θα μου επιτρέψετε μιά σεμνή, απλή αναφορά,

στον μεγάλο μας Μάνο Ελευθερίου

.

.

... "Κι όπως τις ροζ τις εποχές των χρυσανθέμων"...

.

Μάνος Ελευθερίου

.
«En passant»

Η δόξα των ανέμων

Οχτώ Νοέμβρη. Εποχή των χρυσανθέμων - γυαλί σπασμένο το κορμί σου καταγής. Ντυμένη θαύματα στη δόξα των ανέμων τον αιματόφυρτο καιρό αιμορραγείς.

Οχτώ Νοέμβρη πια ποτέ δε θα ξανάρθει σαν θεατρίνα που έχει σβήσει αλκοολική κι ένα παιδί που μεγαλώνει μες τη στάχτη θα διδαχτεί απ' τους θεούς τη μαντική.

Μες τα νεκρά τα καφενεία πέφτει χιόνι κι έξω περνάει μια κηδεία της συμφοράς. Των αισθημάτων λάμπει πάντοτε το αφιόνι σ' ένα κουτί μέσα κλεισμένο ζαφοράς.

Πρέπει να μάθεις να διαβάζεις το σκοτάδι σαν ένα σώμα, στην αρχή συλλαβιστά. Να κατακτήσεις και το μπλέ που είναι στον Άδη. Να ιδρώνουν θάνατο οι χορδές και τα πνευστά.

Σ' ένα δωμάτιο τρεις γιατροί συλλογισμένοι πίνουν θανάτους μιας ζωής πριν μ' αρνηθεί. Και συνεχώς με ψηλαφίζουν σαστισμένοι γιατί τι μέλλον μου λυσσάει για να σωθεί.

Παλιά φεγγάρια της αγάπης τα μπακίρια. Πλεχτές κουβέρτες με τοπάζι και χρυσό. Μυρίζουν κίτρινο και δάφνη τα σανίδια και πίνω αρώματα και οινόπνευμα να ζω.

Μες στις βελόνες του ένας ράφτης καρφωμένος - διαμάντια το αίμα του, καρφίτσες και κλωστές. Ένα παλτό μεταποιεί σαν μαγεμένος να το φορέσουν των ανέμων εραστές.

Οχτώ Νοέμβρη και το σπίτι ταξιδεύει σ' ενός σουλτάνου τις αυλές ψηφιδωτό. Του σώματός μας τα κρυφά και τα ερέβη μόνο της τέχνης μας φυλούν την κιβωτό.

Ποιμένες άγγελοι στα μοβ των αθανάτων πενθούν και ψάλλουν τη μεσίστια ζωή. Κι εγώ στο έλεος πενθώ των αοράτων και των προβάτων που πηγαίνουν για σφαγή.

Απόψε τίποτα δεν έχεις να δηλώσεις. Η νομιμότητά σου εξωπραγματική. Αρκεί σαν γράμμα τη ζωή σου να διπλώσεις κι ύστερα παίζεις κοπτική και ραπτική.

Οχτώ Νοέμβρη. Εορτή των Αρχαγγέλων. Των Μιχαήλ και Γαβριήλ Ταξιαρχών. Δεν έχει νόημα πως κάψαμε το μέλλον. Το κέρδος μένει και σωμάτων και ψυχών.

Κι όπως τις ροζ τις εποχές των χρυσανθέμων πλανόδιοι θίασοι πουλούσαν μαγικά έτσι κι εσύ μέσα στη δόξα των ανέμων τα αινίγματά σου αθροίζεις με μηδενικά.

.

Bouquet de Chrysanthemes

PAINTING BY CLAUDE MONET

.
"Il me faut surtout avoir des fleurs, toujours, toujours."
Claude Monet

.

Οι μεγάλες οι αγάπες ειν ανίκητες

.

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Διονύσης Τσακνής

Πρώτη εκτέλεση: Αναστασία Μουτσάτσου

Οι μεγάλες οι αγάπες ειν΄ αμίλητες

γι΄ αυτό πάντα και παντού είναι ανίκητες

Δεν χρειάζονται συστάσεις και ταυτότητα

γιατί έχουν διαρκώς μιά βεβαιότητα.

Οι μεγάλες οι αγάπες ειν΄ αμίλητες

και στο μίσος των ανθρώπων ασυγκίνητες.

Και γι΄ αυτό μας βλέπουν όλοι σαν δυό θύματα

που δεν θέλουμε ποτέ χειροκροτήματα.

Οι μεγάλες οι αγάπες που πληγώθηκαν

μ΄ ευτυχία κάποιαν ώρα στεφανώθηκαν

και παράδειγμα εμείς που τόσα δώσαμε

και ποτέ ούτε στιγμή δεν μετανιώσαμε.

"Chrysanthèmes"

Claude MONET 1897

"Gardening was something I learned in my youth when I was unhappy.

I perhaps owe having become a painter to flowers."
Claude Monet

.

Γιατί είσαι άνθρωπος απλός

.

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος

Πρώτη εκτέλεση: Χαρούλα Αλεξίου

Γιατί δεν είσαι ψεύτικος και είσαι αληθινός

γι' αυτό σε αγαπάω.

Γιατί είσαι άνθρωπος απλός

δίπλα σου περπατάω.

Γιατί δεν είσαι όνειρο

γιατί δεν είσαι ποταμός

γι' αυτό σε αγαπάω.

Γιατί είσαι άνθρωπος απλός

δίπλα σου περπατάω.

Γιατί δεν είσαι θάλασσα, δεν είσαι ουρανός

γι' αυτό σε αγαπάω.

Γιατί είσαι άνθρωπος απλός

δίπλα σου περπατάω.

Renoir

.
Δίψασα στην πόρτα σου
.
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής

Πρώτη εκτέλεση: Άννα Βίσση

.

Δίψασα στην πόρτα σου γι' αγάπη

κι έγειρα γλυκά να κοιμηθώ

Μαύρο δαχτυλίδι το φεγγάρι τάμα σε ξωκκλήσι μακρινό.

Μαύρο δαχτυλίδι το φεγγάρι τάμα σε ξωκκλήσι μακρινό.

Έδεσα με κόμπο την φωνή σου

δροσερό κλωνάρι της αυλής

δένδρο μυστικό του παραδείσου

μπαλκονάκι της μικρής ζωής

δένδρο μυστικό του παραδείσου

μπαλκονάκι της μικρής ζωής
.

.

Madame Valpinçon avec les chrysanthèmes,

est une des nombreuses oeuvres de l'artiste peintre

Edgar Degas

Δε φταις εσύ που ταξιδεύω
.
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Πέτρος Γαϊτάνος

.

Όλοι γεννιούνται μ’ ένα αστέρι

μα εγώ γεννήθηκα μονάχος,

ώσπου, μου τ’ άπλωσες το χέρι

κι είδα που βρίσκεται το λάθος.

Δε φταις εσύ που ταξιδεύω

τόσα ταξίδι στο μυαλό μου.

Δεν φταις εσύ που σε γυρεύω

μέχρι την άκρια της γης.

Δεν φταις εσύ που σ’ αγαπάω,

που σ’ ονειρεύομαι κοντά μου,

δεν φταις εσύ για τα όνειρά μου,

και τα παιχνίδια της ζωής.

Κοιτάζω μέσα στον καθρέφτη

κι αντί δω το είδωλό μου

εσένα βλέπω σαν το κλέφτη

που ήρθες να κλέψεις τα’ όνειρό μου.

.

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στη Δεξαμενή το 1906

(φωτογραφία του Παύλου Νιρβάνα)

"Αγρυπνία

.

για το σκοτεινό τρυγόνι

στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου" .

.

(Αμοργός, 1975)