PINTERISH / PINTERESQUE

HAROLD PINTER

.

Αναζητώντας διάλεκτο*

*(τρόπο έκφρασης κι επικοινωνίας)

.

ΚΑΙ αυτήν την κακή συνήθεια έχω ! Μου αρέσουν τα μολύβια . Όχι τα μηχανικά, μοδάτα, signés μολυβάκια, αλλά αυτά τα ξύλινα, τα μολυβένια μολύβια με μύτη, που τα ξύνουμε με τις ξύστρες πάνω απ’ τα καλαθάκια και μέσα στα τασάκια . Αυτά μ’ αρέσουν !
Έχω λοιπόν από πάντα την κακή συνήθεια, να παίρνω μολυβένιο μολύβι και να υπογραμμίζω τα βιβλία. Ξέρω, δεν είναι σωστό να σημαδεύεις τα βιβλία, αλλά εγώ τους δίνω και καταλαβαίνουν ! Από πάντα έτσι έκανα... Που πάει να πει, ανοίγω σήμερα τα παλιά μου βιβλία, και βρίσκω με μολύβι σημειωμένο, το τι με ενδιέφερε εκείνη την εποχή της ζωής μου, που τα διάβαζα... Γιατί βέβαια, εκείνο που σε ενδιαφέρει ή εκείνο που σε εκφράζει σημειώνεις...

Σήμερα λοιπόν, Παρασκευή, δεύτερη μέρα Χριστουγέννων,

IN MEMORIAM, άνοιξα ένα θεατρικό βιβλίο - παλαιόν - .

2 θεατρικά έργα.
Τίτλος πρωτοτύπων :
“THE COLLECTION” and
“THE LOVER”

ΧΑΡΟΛΝΤ ΠΙΝΤΕΡ

Μετάφραση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΑΤΕΣΙΣ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
Εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ


Εδωδά, θα σας σημειώσω μονάχα τα υπογραμμισμένα μου , όχι από τα 2 έργα, μα από τις σημειώσεις – πρόλογο – εισαγωγή του Παύλου Μάτεσι.
Σκέφτομαι ότι και σήμερα, 25 χρόνια μετά, μάλλον τα ίδια θα υπογράμμιζα...

.

.

.

.

.

Σελ. 9
Θαραλέα είναι τα έργα που προβάλλουν μπροστά μας σαν ερωτηματικά. Επειδή κι εμείς οι ίδιοι είμαστε ερωτηματικά.

Το σύγχρονο θεατρικό έργο δεν προσφέρει απαντήσεις, θέτει ερωτήματα. Μόνο.
Η απάντηση που θα δοθεί από τον συγγραφέα είναι ύποπτη: μπορεί να είναι συνταγή, ή συμβουλή, ή παραμυθία. Ο ρόλος του σημερινού συγγραφέα είναι να δείχνει.
Ο ρόλος του καλού σύγχρονου συγγραφέα είναι να αφίνει να δούμε.

Σελ. 10-11
Είναι γενικά παραδεγμένο πως, όταν ένας συγγραφέας συνθέτει ένα θεατρικό έργο, θ’ αφίσει απέξω από το κείμενό του ορισμένα πράγματα.

ΕΡΩΤΗΜΑ: μήπως τα κριτήρια στην επιλογή (αφαίρεση αυτών των πραγμάτων) είναι πιά ξεπερασμένα; Μήπως τα κάποτε «άχρηστα» είναι τώρα χρήσιμα;

Αμάρτημα τώρα είναι η «επιλογή», που μπορεί να είναι και απόκρυψη.

Η επιλογή, φαίνεται, ήταν απάτη. Η αποσιώπηση, παραπλάνηση. Χρειάζεται μια αναθεώρηση.

Σελ. 12
Τι είναι καλό; Τι είναι κακό;
ΠΡΟΤΑΣΗ:
(δίπλα στην πρόταση, έχω πάλαι ποτέ σημειώσει ένα μεγάλο θαυμαστικό κι ένα ερωτηματικό)
Μήπως, αντί να τυρβάζουμε για το καλό και το κακό, θάπρεπε να ξεχωρίζουμε τα πράματα σε υπάρχοντα και μη υπάρχοντα;

Στις μέρες μας, γνωρίζουμε πως η αλήθεια δεν είναι μία, μόνη, αιώνια κι αμετακίνητη, αλλά κινούμενη και εναλλασσόμενη σε κάθε στιγμή.

Σελ. 13
Η αναθεώρηση, το ξανασκάψιμο του θεμέλιου, δεν είναι απελπισία, ούτε φόβος. Είναι θάρρος κι αποφασιστικότητα. Γι αυτό, το σύγχρονο θέατρο είναι θέατρο αισιόδοξο.

Σελ.14
Από φόβο, αρνηθήκαμε να παραδεχτούμε τα γεγονότα, τις παραλείψεις.

Τώρα, πρέπει να ξορκίσουμε τον φόβο αυτόν. Η διάγνωση, η γνώση, δεν είναι βέβαια το γιατρικό για το φόβο. Είναι όμως το πρώτο βήμα.

.

.

Σελ.16
Στο καινούργιο έργο, ο θεατής θα ανακαλύψει, χωρίς τον μύθο, σε πείσμα της απουσίας μύθου, τις Σκύλλες, που τον παραμονεύουν στο σπίτι του, στο κρεβάτι του, στο γραφείο του, στις συναλλαγές του με τους άλλους: τη βία, την έλλειψη επικοινωνίας, την ατονία της έφεσης για επαφή.

Θα δει τους μυστικούς, υπόγειους τρόπους που ενεδρεύουν κάτω από την καθημερινή κουβέντα, ή την απουσία κουβέντας.

Θα δει ανθρώπους σαν και τον εαυτό του, που στα ερωτήματά τους εισπράττουν, αντί για απάντηση, άλλο ερώτημα.

Θα ανακαλύψει τις φοβίες που, με το καθαρότερο προσές της νεύρωσης, προκαλούνται από άσχετες λέξεις.

Θα δει ο θεατής τον συγγραφέα, να του αρνιέται με σκληρότητα την προσφορά ροζ αισιοδοξίας. (….)
Θ’ ακούσει τις ασήμαντες φράσεις που πετιούνται τρομαγμένα για να καλύψουν την ανυπαρξία ουσίας.

Θα επισημάνει την αίσθηση του «έρημου κέντρου στην μέση ενός έρημου κύκλου», που στοιχιώνει το έργο του Κάφκα.

.

Η κατανόηση του Πιντερικού έργου δεν είναι θέμα πολλής ή λίγης νοημοσύνης. Η λύση βρίσκεται στην αλλαγή οπτικής γωνίας του θεατή. Και τότε, θα παρακολουθήσει στη σκηνή μια περιπέτεια πολύ πιο συναρπαστική από κάθε φιλμ γουέστερν :

την προσωπική του περιπέτεια.
Στο σύγχρονο έργο, ο θεατής καλείται να δουλέψει. Ίσως δεν θα πρεπε πιά να λέγεται θεατής, αλλά μέτοχος, ή συνένοχος.


Και

Σελ. 21
Ο όρος Pinterish, Pinteresque, πολιτογραφημένος τα τελευταία χρόνια στη θεατρική σημαντική, είναι μέτρο της παρουσίας του Πίντερ.
Ο τρόπος γραφής του;
Ο Πίντερ δεν «γράφει». Γίνεται μαγνητόφωνο, όπου ο ήρωάς του καταγράφει μόνος του τη δική του φωνή, τη δική του ομιλία, με κακή σύνταξη, πλεονασμούς, κομπιάσματα, αντιφάσεις – ένας καθρέφτης του μέσα και του έξω κόσμου του.
Ο Πιντερικός ήρωας, αδιάφορος για τα όσα λέει ο απέναντί του, ελάχιστα ενδιαφέρεται για τα όσα και ο ίδιος λέει. Και καθόλου για τον τρόπο, που τα εκφράζει.


.

Μέρος του προλόγου
του Παύλου Μάτεσι 1969

στο θεατρικό βιβλίο

"Η ΣΥΛΛΟΓΗ"

"Ο ΕΡΑΣΤΗΣ"

του

Χάρολντ Πίντερ

εκδ. ΔΩΔΩΝΗ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.*Ό, τι με αστερίσκο, γαλάζιο ή πλαγιαστό,

είναι του αντιγραφέα

quartier

.

.

.