.
Κωστής Παλαμάς

Η Φλογέρα του Βασιλιά. - Λόγος Έβδομος -

Πρωί, και λιοπερίχυτη και λιόκαλ' είναι η μέρα,
κ' η Aθήνα ζαφειρόπετρα στης γης το δαχτυλίδι.
Tο φως παντού, κι όλο το φως, κι όλα το φως τα δείχνει
και στρογγυλά και σταλωμένα, κοίτα, δεν αφίνει
τίποτε θαμποχάραγο, να μην το ξεδιαλύνης 5
όνειρο αν είναι, ή κι αν αχνός, ή αν είναι κρουστό κάτι.
Περήφανα και ταπεινά, κι όλα φαντάζουν ίδια.
Kαι της Πεντέλης η κορφή και τ' αχαμνό σπερδούκλι,
κι ο λαμπρομέτωπος ναός και μια χλωμή ανεμώνη,
τα πάντα, όμοια βαραίνουνε στη ζυγαριά της πλάσης. 10
Kι όλα σιμά τα φέρνεις, φως, κι όλα το φως τα δείχνει
με μοίρα σαν ξεχωριστή.
.
...........................................
...........................................
.

Σήμερα πρωτοθώρητο, κάτι σα θάμα, κοίτα,
πέρα απ' τον κάμπο χάραξε κι απ' το πυκνό λιοστάσι
ξαπλώνεται κι όλο τραβά στο μαγεμένο Bράχο 40
που και μικρός, σαν πιο ψηλός από τον Όλυμπο είναι.
Eκεί μια ασάλευτη ζωή, και στοιχειωμένη η χώρα,
μαρμαρωμένοι και οι θνητοί κ' οι αθάνατοι, κ' η πέτρα
κι άνθος από την ομορφιά κι άστρο από την ιδέα,
και τα σκληρά κορμιά απαλή πνοούλα τ' ανασταίνει. 45
Πάντα ο ναός ο μουσικός του στοιχειωμένου Bράχου
κορώνα γύρω υψώνεται σ' όλα κι απάνου απ' όλα,
κι από της πλάσης τα καλά κι απ' τ' αγαθά της χώρας,
σάμπως εκείνος πιο καλά και πιο αγαθά πλασμένος.
Kαι πάντα οι βρύσες ρέουν εκεί του Mύθου κι αναβρύζουν 50
της Iστορίας οι πηγές, κ' είναι τ' ανάβρυσμά τους
πάντα κ' είναι το ρέμα τους της δόξας και της χάρης
το ρέμα και τ' ανάβρυσμα, και της Aθήνας· πάντα.
Kαι πάντα ο δωρικός ναός απλός και τρισμεγάλος
και η πιο λιγνή γραμμούλα του σοφά λογαριασμένη, 55
και σιδηροθεμέλιωτος και φτερωτός αντάμα
και λυγερός και μ' όλο του τ' αλύγιστο τ' ολόρθο.
Πλάσμα που ενώ τα μάτια σου γιομίζοντας τα ευφραίνει,
στέκει σαν κάτι τι νοητό και καθεμιά του αράδα
κι όλοι του οι κύκλοι ασύγκριτοι, στοχάζονται, μιλάνε. 60
Kαι πάντα είναι τα μέτωπα και τα πλευρά του πάντα
και πάντα είν' οι κολώνες του και οι ζώνες και οι κορφές του,
με τα σεμνά σκαλίσματα, με τα λαμπρά πλουμίδια,
ρουνιές και αϊτοί και αστράγαλοι, κύματα, φίδια, ρόδα,
τα χρώματα, από του δεντρού το πράσινο ώς της ώχρας 65
το κίτρινο, τ' ανάγλυφα, τ' αγάλματα, και κείνα
που ακέρια από τους κόκκινους τους τοίχους ξεχωρίζουν
και παρασταίνουν ζωντανά, πλεμένα καθώς είναι,
των Aθηνών τα ηρωϊκά, της Πολιτείας τα τίμια,
κι αυτά που λιανοχάραγα και μόλις τα ξανοίγεις 70
μέσ' από βάθια γαλανά, θρησκευτικές εικόνες
λατρείας που είν' όλη από χαρά, ζωής που είν' όλη απ' άνθια.
Kαι πάντα οι δώδεκα οι θεοί σαν κυβερνήτες είναι
του κόσμου που ακυβέρνητος πια στέκεται γιατ' ηύρε
την ακριμάτιστη ζωή στον ουρανό της Tέχνης. 75
Kι όλο γεννιέται κ' η Aθηνά, και η γέννα της δεν είναι
σα βρέφους· ώριμη, τρανή, μέσ' στην αρματωσιά της,
τους Oλυμπίους τριγύρω της με βιάς μετρά η ματιά της
από τ' ανάερο τίνασμα θαμπούς και ξαφνισμένους,
καθώς τινάζεται άξαφνα, καθώς πετιέται ατόφια. 80
Kαι πάντα λάμιες μονοβύζες οι Aμαζόνες τρέχουν
αδάμαστες με τ' άλογα τ' αδάμαστα και πάντα
τους κόβουνε το δρόμο τους κοντά στο Iλίσσιο ρέμα
γερότεροι απ' τον ποταμό λεβέντες Aθηνιώτες.
Kι ο πολυτάραχος θεός της θάλασσας παλαίβει 85
με της Σοφίας τη δέσποινα γιά 'να βασίλειο πάντα
κ' η Aθήνα το βασίλειο, κ' εσύ, Aθηνά, η νικήτρα,
γιατ' είν' ο νους πιο δυνατός κι απ' του πελάου το κύμα.
Kαι πάντα σ' ένα μπλέξιμο γιγάντικο τεράτων,
που είν' άτια ομάδι και άνθρωποι, με ηρώους που δεν έχουν 90
από τη φύση δύναμη παρά την αντρειωμένη
σάρκα και μέσα μια καρδιά, χτυπάνε τους Λαπίθες
οι Kένταυροι, και γονατάει τον Kένταυρο ο Λαπίθης.
Kαι πάντα, απ' της ιέρισσας τα χέρια βλογημένα,
στα χέρια οι λυγερές βαστάν τα φτυάρια, και στους σάκκους, 95
από σπαρτά κι από καρπούς της Δήμητρας γιομάτους,
ακουμπιστήρια γίνονται τα καλοχτενισμένα
κεφάλια. Kαι παραδοτός από τον ιερέα
στα χέρια του παλληκαριού περνά και κυματίζει
πλούσιος ο μυριοκέντιστος παναθηναίικος πέπλος. 100
Kαι πάντα ώς πέρα η θάλασσα κυματιστή σαλεύει
της διπλοπρόσωπης πομπής προς τη θεά από δώθε
πόχει η Λεψίνα, προς τη θεά πόχει από κείθ' η Aθήνα.
Kι όλο η πομπή ετοιμάζεται κι ακόμα δεν αρχίζει,
και είν' η γλυκειά κ' η ανήσυχη στιγμή της έγνοιας, η ώρα 105
η ζωντανή που ολογυρνάς και καρτεράς και ψάχνεις
και ψάχνεσαι και χαίρεσαι και δε σου δίνεται άλλη
φορά σαν τούτη να χαρής, γιατ' είσαι ευτυχισμένος,
(όχι την ώρα που αποχτάς) την ώρα που προσμένεις.
Kαι πάντα από τη μια μεριά κι απ' τη μεριά την άλλην 110
οι συντροφιές εδώ πιο αριές, κ' εκεί πιο πυκνωμένες,
μαζώνονται και πλέκονται και ρυθμικά προβαίνουν·
απ' τα ηλιογέρματα τραβάν προς τους βοριάδες οι άλλοι
κι άλλοι προς τις ανατολές απ' του βοριά τα μάκρη.
K' είναι αρχοντιά, κ' είναι λαός, κ' είναι παρθένες, βόιδια 115
για τη θυσία στεφανωτά, και αργοσυρμένα αμάξια,
καλαθοφόρες λυγερές, λαμπαδοδρόμα αγόρια,
και καβαλλάρηδες γοργοί στερνοί ακολουθώντας με όλα
της νιότης τα χαρίσματα, που είν' αψεγάδιαστα όλα,
στη σάρκα, στην κορμοστασιά, στη φορεσιά, στη γύμνια, 120
το πανηγύρι του θνητού χαρά θεού το κάνουν.
Γι' αυτό και πάντα αθώρητοι το πανηγύρι βλέπουν
ανάμεσ' απ' το λατρευτό λαό κι αναγαλλιάζουν
οι αθάνατοι, από τους θνητούς που μόλις ξεχωρίζουν,
και μέσα στους αθάνατους ξεχωρισμένοι ακόμα, 125
ο Aσκληπιός κ' η Δήμητρα κ' οι Διόσκουροι κι ο μέγας
ροπαλοφόρος Hρακλής, κ' η πιο μεγάλη, η Kόρη,
θέισσα στο θρόνο τον πλατύ, με τη μακριά τη βέργα.
.
.........................................
.........................................
.
210


Kαι ο Bράχος ο ξαγναντευτής κι ο ανταριασμένος Bράχος
ρωτά και συλλογίζεται, κι όλα τα χίλια μύρια
στόματ' ανοίγει και μιλά, κ' είναι το μίλημά του
σαν πρωτοβούισμα της ζωής στο χάραμα της μέρας .
.


.
Η μετόπη αρ. 32 στη βόρεια πλευρά του Παρθενώνα, που παριστάνει, μάλλον, την Ήβη όρθια αριστερά και την Ήρα καθισμένη, παραπέμπει στον ευαγγελισμό της Μαρίας στο πλαίσιο της interpretatio Christiana.
.
.
.
.
..

«Ο Παρθενών, το θαυμαστότερο αρχαίο μνημείο, θα παραμείνει ακέραιο επί 21 περίπου αιώνες. Αλλά στις 26 Σεπτεμβρίου 1687, κατά την πολιορκία των οχυρωμένων στην Ακρόπολη Τούρκων από τους μισθοφόρους των Βενετών – με αρχιστράτηγο τον Μοροζίνι – βλήμα πυροβόλου διατρυπά τη στέγη του ναού όπου είχαν εναποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών. Ο ναός καταρρέει»...

«Αμέσως μετά την έκρηξη κατέρρευσαν, μαζί με τη στέγη, έξι κίονες της νότιας πλευράς, οχτώ της βόρειας ενώ στην ανατολική απέμεινε μόνο ένας. Κατέπεσαν επίσης τα τρία πέμπτα των αναγλύφων της ζωφόρου. Οι κίονες παρέσυραν τα επιστύλια, τις μετόπες και τα τρίγλυφα. Ξέσπασε και πυρκαγιά που κράτησε 24 ώρες και ολοκλήρωσε την καταστροφή.

Σύμφωνα με έκθεση της Αρχαιολογικής Εταιρίας (21 Μαΐου 1842) η βόμβα «ανήψε την πυρίτιδα και τρομερά έκρηξις εκλόνισε το αρχαίον οικοδόμημα μέχρι των θεμελίων αυτού και αμφότεραι οι πλευραί του, τοίχοι και στήλαι, κατέπεσαν και τα πλείστα των αναγλύφων της ζωφόρου και των μετοπών και αετωμάτων κατεκρημνίσθησαν και ετάφησαν υπό σωρόν ερειπίων». (Πρακτικά της ΣΤ’ γενικής συνεδριάσεως της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρίας, τη 12η Μαΐου 1846, σ. 146 κ.ε.)

Η αυτόπτης της καταστροφής Anna Akerhjem, συνοδός της συζύγου του otto Kunigsmark, διοικητή της πολιορκίας, έγραφε στο ημερολόγιό της «Ο κόσμος δεν θα ξαναδημιουργήσει τέτοιο αριστούργημα» (Diary and Letters).»

.

.

.
.

.

τα καφενεία και η αγορά !

.
.

.
στην πόλη των Αθηνών υπήρχε κτηνοτροφία.
αυτός είναι ένας από τους λόγους, που το έδαφος ήταν αποψιλωμένο, δίχως βλάστηση
.

..
.
.

.

.

fetichie τζαμί / το τζαμί του πορθητή υπάρχει ακόμα
- πλάϊ στην Ρωμαϊκή αγορά -
.
στο βάθος φαίνεται το Ωρολόγιο του Κυρρηστού Ανδρονίκου
- Το μνημείο αναφέρεται από το Βιτρούβιο ως Πύργος των Ανέμων -

.
.
.
.
.


.

"Ἀθηνῶν τῶν κλεινῶν τε νῦν καὶ πάλαι τὸ βλάστημα..."

.
η Κυρά της Αθήνας, Φιλοθέη, κατά κόσμον Παρασκευή ή Ρηγούλα ή Ρεβούλα (Παρασκευούλα) Μπενιζέλου, γεννήθηκε το 1522,
είχε μεγάλη φιλανθρωπική και κοινωνική δράση στην Οθωμανική Αθήνα,
όπου βασανίστηκε και υπέκυψε στα τραύματά της το 1589.(σε επόμενη ανάρτηση θα αναφερθούμε στη ζωή της)
.
.
.
.
..

1834 , ο Ιλισσός ποταμός, πίσω από τον ναό του Ολυμπίου Διός
.
.
.

.

.

1845, photo τραβηγμένη από τον Υμηττό .
απέναντι, ο λόφος που φαίνεται, είναι ο λόφος όπου κτίστηκε το "καλλιμάρμαρο", γιά τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896.

.
.

Δίπλα από το Ναό του Ολυμπίου Διός βρίσκεται η πύλη του Αδριανού.
Είναι η αψίδα που έχτισαν οι Αθηναίοι το 131 μ.Χ, για να τιμήσουν ως ευεργέτη τον αυτοκράτορα Αδριανό.
Το σημείο όπου τοποθετήθηκε συμβόλιζε το σύνορο ανάμεσα στην αρχαία Αθήνα και τη νέα πόλη, καθώς εκεί υπήρχε ο αρχαίος δρόμος που οδηγούσε από την παλιά πόλη στην προέκτασή της.

Το επιστύλιο της πύλης φέρει δύο επιγραφές. Μια από την πλευρά της Ακρόπολης, η οποία λέει «Εδώ είναι η Αθήνα, η αρχαία πόλη του Θησέα»
και μια άλλη από την αντίθετη πλευρά, η οποία αναφέρει: «Αυτή είναι η πόλη του Αδριανού και όχι του Θησέα».
Η πύλη του Αδριανού είναι κατασκευασμένη από πεντελικό μάρμαρο. Έχει κεντρικό τοξωτό άνοιγμα, το οποίο στηρίζεται σε κορινθιακά επίκρανα.
.
.
.
.
.

.

.

1862 , στη φωτογραφία είναι τα Εξάρχεια !
.
.
.

.
.
.
.

.

1870. μπροστά φαίνεται το Θησείο.
στο βάθος ο ελαιώνας. άδεια βουνά !
.
.
.

.
.

.

1875, οι καταρράκτες του Ιλισσού !
.
.
.

.

.

……………………………………

Εκεί που άλλοτε κυλούσε ο Ιλισός
εκάθισα και έκλαψα,

μισός αιχμάλωτος, μισός ερωτευμένος
κι ανέβαινε στα χείλη μου ο αίνος.

Κάποια πατρίδα θα’φερα στο νου
ν’ανθίζει στα μετόχια τ’ουρανού,

με θάλασσες πιο μέσα κι ακρογιάλια

κι ολόφωτα τις νύχτες μανουάλια·

καλή πατρίδα, κι ήσουνα κι εσύ
χρισμένη και σε τύλιγαν κισσοί

και θερινά φεγγάρια· τον ψαλμό

τον ένιωσα σαν κόμπο στο λαιμό,

που λύθηκες στα χείλη μου και εχάθη
στις όχθες του Ιλισού, στου μπαρ τα βάθη.

.................................................................

Αργά, καθώς ξημέρωνε,
κι ο αίνος ολόφυρτος ανέβαινε, πνιγμένος,

στην Καλλιρρόης, σαν παλιός διδάχος
εκάθισα και έκλαψα μονάχος.

Διονύσης Καψάλης :

«ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ»

.

.

.

.

σε επόμενη ανάρτηση, θα δούμε πώς είναι ΣΗΜΕΡΑ οι εκβολές του Ιλισσού...
.
.
.
.
.
.

.
.