αλλάζουνε εντός μου
οι πλόες της Οδύσσειας !
αντιγράφω από το βιβλίο
της Μαριάννας Κορομηλά
"Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα"
εκδ. ΑΓΡΑ
"Πολλοί τοποθετούν τον γεωγραφικό χώρο της Οδύσσειας στη Δυτική και Νότια Μεσόγειο.
Γνωρίζουμε όμως ότι την εποχή που διαμορφώθηκε το ομηρικό έπος είχαν ήδη ξεκινήσει οι θαρραλέες προσπάθειες των Ελλήνων γιά την προσπέλαση του βορειοανατολικού θαλασσινού δρόμου που οδηγεί στη Μαύρη Θάλασσα. Γνωρίζουμε ακόμα ότι οι αναγνωριστικές αυτές αποστολές προηγήθηκαν των ταξιδιών που έφεραν τους Έλληνες στη Δύση.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η Οδύσσεια απηχεί πολλές από τις εμπειρίες των πρώτων Ιώνων ναυτικών και των εμπόρων που τόλμησαν να ακολουθήσουν τον πλου της Αργώς και να εξερευνήσουν τα μακρινά και πλούσια μέρη πέρα από το Αιγαίο.
Έτσι, η πρώτη μορφή της Οδύσσειας αντανακλά το εξερευνητικό κύμα στο δρόμο του Ιάσονα. Όταν όμως ξεκίνησε το επόμενο ρεύμα γιά την αποίκηση της Δύσης, οι νέες γεωγραφικές πληροφορίες και οι καινούργιες περιπέτειες μπλέχτηκαν με τις παλιές και το έπος προσαρμόστηκε στις σύγχρονες ανάγκες έκφρασης των ναυτικών και των αποίκων.
Διαβάζοντας λοιπόν "μέσα από τις γραμμές" και συχνά παίρνοντας ατόφια κομμάτια, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει το θαυμάσιο ταξίδι του Οδυσσέα, τοποθετώντας το στον κόσμο που ανοίγεται πέρα από την Λήμνο, την Ίμβρο και τη Σαμοθράκη.
Θα περάσει τον Ελλήσποντο, θα διασχίσει την Προποντίδα ξεγλιστρώντας από τις Σειρήνες, που συμβολίζουν τις ομορφιές της Θάλασσας του Μαρμαρά, θα ξεφύγει από την Καλυψώ, που κατοικεί στα Πριγκηπόνησα, και θα φτάσει στον Θρακικό Βόσπορο. Αν καταφέρει να γλυτώσει από τις ρουφήχτρες Σκύλλα και Χάρυβδη, τα ρεύματα και τις Συμπληγάδες, θα αντικρίσει τον Άξενο Πόντο, που οι αρχαίοι τον είπαν "Εύξεινο" και "Ευσεβή" οι Βυζαντινοί , όταν άρχισαν να εκχριστιανίζουν τους νομάδες της στέπας γύρω από την Αζοφική.
Κι αν οι θεοί το δώσουν και οι άνεμοι το επιτρέψουν, διασχίζοντας την άξενη θάλασσα, θα φτάσει στον Κιμμέριο Βόσπορο, στα πόδια του Καυκάσου.
"Στα πέρατα του τρίσβαθου Ωκεανού που τον σκεπάζουν σύγνεφα κι ένα πηχτό σκοτάδι..." εκεί που έφτασε ο Οδυσσέας γιά να μάθει πού τελειώνει ο κόσμος - ποιό είναι δηλαδή το όριο του ελληνικού χώρου εξάπλωσης - και να κατέβει ακόμα και στον άλλο κόσμο, τον Άδη, όπως τον είχε ορμηνέψει η Κίρκη.
Τα στοιχεία που ενισχύουν αυτή την άλλη ανάγνωση της Οδύσσειας είναι πολλά.
Η Κίρκη είναι εγγονή του Ωκεανού ο οποίος καθορίζει μέχρι σήμερα την πολιτικοοικονομική πορεία των χωρών που απλώνονται γύρω του.
Πατέρας της είναι ο ακριβοθώρητος Ήλιος, και τα γελάδια, τα ιερά του ζώα, αποτελούν τη βάση της οικονομίας αυτών των κατεξοχήν κτηνοτροφικών τόπων.
Αδελφός της είναι ο Αιήτης, βασιλιάς της χρυσοφόρας Κολχίδας και κάτοχος του χρυσόμαλλου δέρατος. Η ίδια η Κίρκη κατοικεί μέσα σε δάση από ιτιές και λεύκες όπου φωλιάζουν ελάφια, λύκοι και λιοντάρια. Ξέρει από βότανα και μάγια, σαν αυτά που γνωρίζει και η ανηψιά της η Μήδεια. Άλλωστε, και οι άπειρες γνώσεις που δείχνει να κατέχει, συμβουλεύοντας τον Οδυσσέα πώς να περάσει τα στενά και να διασχίσει τη θάλασσα του τόπου της, φανερώνουν ότι η δυναμική θεά, μάγισσα και πλανεύτρα, συμβολίζει τον άξενο, παράξενο, επικίνδυνο και μακρινό κόσμο που θέλησαν οι Ίωνες να γνωρίσουν και να εκμεταλλευτούν.
Ο Οδυσσέας λοιπόν και οι σύντροφοί του, ή οι τολμηροί ναυτικοί της Γεωμετρικής εποχής, έκαναν το ίδιο τρομερό ταξίδι που είχε αποτολμήσει παλιότερα ο Ιάσονας, συντροφιά με τους βασιλείς των κρατιδίων της Μυκηναϊκής εποχής. Οι περιπέτειες των δύο αυτών ομάδων, όπως και των μοναχικών ηρώων, Προμηθέα, Ορέστη και Ηρακλή, που κατάφεραν να φτάσουν στα ακρότατα σημεία του βορειοανατολικού θαλάσσιου κόσμου αντιμετωπίζοντας τους Κύκλωπες βοσκούς στο Βόρειο Αιγαίο, τους τερατόμορφους νάνους γηγενείς στα Δαρδανέλλια, τις Σειρήνες, τον Κέρβερο και την Καλυψώ στην Προποντίδα, τη Σκύλλα, τη Χάρυβδη, τις Άρπυιες και τις Συμπληγάδες στον Βόσπορο, τον "δεινό όφι" και τον δράκο στην Κολχίδα, τον Άδη στον Κιμμέριο Βόσπορο, τα κοράκια στα όρη του Καυκάσου, τις αμαζόνες στην εύφορη κοιλάδα του Λύκου, στον Δυτικό Πόντο, τις ιερές αγελάδες κατά μήκος της ευρωπαϊκής και της ασιατικής ακτής, τους ανθρωποφάγους της Ταυρικής στην Κριμαία ˙ όλοι αυτοί οι μύθοι , που έθρεψαν και γοήτευσαν τον αρχαίο κόσμο, δεν είναι παρά τα υπεράνθρωπα εμπόδια και οι ανθρώπινοι πειρασμοί που έπρεπε να υπερνικήσουν όσοι ποντοπορούσαν στις άγνωστες αυτές θάλασσες γιά να βάλουν πόδι στις πλουτοφόρες παράλιες κι εσωτερικές γαίες , που όμοιές τους δεν είχαν ξανασυναντήσει οι Έλληνες."
