Τα Εγγλεζάκια στην Κύπρο

.

.

3 Μαρτίου 1957

.

ο 28χρονος αγωνιστής

Γρηγόρης Αυξεντίου

σκοτώνεται στην Κύπρο, από τον Αγγλικό στρατό κατοχής

.

Γρηγόρης Αυξεντίου

Μια από τις λαμπρότερες μορφές του απελευθερωτικού αγώνα του 55-59.

Γεννήθηκε στη Λύση της Αμμοχώστου το 1928. Τελειώνοντας τις Γυμνασιακές του σπουδές το 1948, πήγε στην Ελλάδα όπου και κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό. Υπηρέτησε εκεί μέχρι το 1952 με το βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού.
Μετά την απόλυση του από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού ήρθε στην Κύπρο και βοήθησε τον πατέρα του στις ασχολίες του κάνοντας τον οδηγό. Εκείνη την περίοδο αρραβωνιάζεται. Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και έγινε υπαρχηγός του Διγενή . Είχε το ψευδώνυμο Ζήδρος και υπήρξε ο πρώτος καταζητούμενος από τους `Αγγλους, οι οποίοι τον επικήρυξαν με το ποσό των 5.000 λιρών επειδή ανατίναξε αγγλικές περιούσιες.
Μετά την επικήρυξη του καταφεύγει στα βουνά του Πενταδάκτυλου. Εκεί μαθαίνει στους αγωνιστές τη χρήση των όπλων, καθώς και τεχνικές ανταρτοπόλεμου. Η δράση του ήταν πλούσια τόσο στον Πενταδάκτυλο όσο και στο Τρόοδος όπου κατέφυγε αργότερα.

Όταν ξημέρωσε η 3η Μαρτίου :

«Ξημερώνει Κυριακή, 3 Μαρτίου 1957. Η συμφορά αλλά και η δόξα.

Ο αλογιάτης του μοναστηρίου Πέτρος, άνθρωπος αγράμματος, ύστερα από βασανιστήρια οδηγεί τους `Αγγλους στο κρησφύγετο. Οι `Αγγλοι καλούν τους αντάρτες ονομαστικά να βγουν έξω. Ο Αυξεντίου διέταξε τους συντρόφους του να εξέλθουν από το κρησφύγετο.

Εγώ - τους είπε - θα πολεμήσω και θα πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω. Επανέλαβε το πρέπει να πεθάνω τέσσερις φορές και κάθε φορά που το επαναλάμβανε φωτιζόταν το πρόσωπο του περισσότερο από μια λάμψη υπερκόσμια και ακτινοβόλα.
Οι `Αγγλοι ουρλιάζουν και καλούν τον Αυξεντίου να βγει έξω. Ο `Αγγλος δεκανέας Μαράιν πήγε στην είσοδο και τον κάλεσε να παραδοθεί. Μα ριπή ακούστηκε και ο `Αγγλος σωριάστηκε κάτω. `Ενας `Αγγλος αξιωματικός έρριψε μια χειροβομβίδα στο κρησφύγετο που εξερράγηκε χωρίς αποτέλεσμα. Συνεχίζουν να καλούν τον Αυξεντίου να βγει. `Ενας από τους συντρόφους του, ο Αυγουστής Ευσταθίου, στράφηκε στους `Αγγλους και τους είπε:

Αφού τον σκοτώσατε τι φωνάζετε. Τότε ένας `Αγγλος τον σπρώχνει στο κρησφύγετο να βγάλει το νεκρό Αυξεντίου. Ο Αυγουστής σύρεται στο κρυσφήγετο, μπαίνει μέσα και φωνάζει στα αγγλικά: Come on, we are two now. Ελάτε, τώρα είμαστε δυο.

`Αρχισε η μάχη με διακοπές. Δυο σφοδρότατες επιθέσεις με καταιγιστικά πυρά των όπλων που διέθεταν αποκρούστηκαν. Η άμυνα ήταν αποτελεσματική. Οι δυο μαχητές προετοιμάζονταν να πραγματοποιήσουν έξοδο. Ρίχνουν τη μοναδική καπνογόνο χειροβομβίδα και με τη κάλυψη του Αυγουστή, που θα προπορευόταν να γίνει η έξοδος. Η καπνογόνος βόμβα γέμισε το γύρο χώρο πυκνό καπνό, αλλά το αυτόματο του Αυγουστή δεν λειτούργησε και τα αποτελέσματα της βόμβας διαλύθηκαν. Ακολούθησαν οκτώ ολόκληρες ώρες μάχη. Οι `Αγγλοι λυσσασμένοι από την ανέλπιστη αντίσταση των ηρωικών παλικαριών και βιαζόμενοι να τελειώσουν πριν από τη νύκτα αποφάσισαν να τους κάψουν ζωντανούς. Περιέλουσαν το κρησφύγετο με βενζίνη.

Ο Αυγουστής διηγείται:

`Ενα υγρό άρχισε να κατακλύζει το κρησφύγετο, γρήγορα δε η μυρωδιά της βενζίνης μας αποκάλυψε τις τελευταίες τραγικές στιγμές της ζωής μας. Είναι βενζίνα Μάστρε μου, του είπα. Θα μας κάψουν ζωντανούς. Δεν πρόλαβα να τελειώσω τη φράση μου και τρεις εμπρηστικές βόμβες μετέβαλαν το κρησφύγετο σε φλεγόμενο καμίνι. Βρισκόμουν στην είσοδο του κρησφύγετου γονατιστός. Οι φλόγες κάλυψαν τα μαλλιά μου και το δεξί μέρος του προσώπου μου. Ο μάστρος βρισκόταν στο βάθος του κρησφύγετου, ανάμεσα στις φλόγες που τον είχαν ζωσμένο από παντού. Στην απελπιστική εκείνη στιγμή η όψη του ήταν ήρεμη και γαλήνια, χωρίς να υποστεί καμία κάμψη. Με το ίδιο ατάραχο και αποφασιστικό ύψος και με πολλή στοργή και αγάπη, μόλις τον κοίταξα τρομαγμένος άκουσα από το στόμα του τα τελευταία λόγια που δεν ήταν άλλα από την τόσο αγαπημένη από μένα φράση, που πάντοτε υπήρξε για μένα κουράγιο και έμπνευση.

"Μη φοβάσαι Ματρόζο, μη φοβάσαι".
Μέσα σ' εκείνη την κόλαση φωτιάς ο Ευσταθίου γλίστρησε αθέατος λίγα μέτρα πιο κάτω. Ανακαλύπτεται από τους `Αγγλους του ζητούν επίμονα τον Αυξεντίου. Που είναι ο Αυξεντίου;
- `Εκρουσε εκεί μέσα τους απάντησα και έδειξα το κρησφύγετο.
- Είσαι ψεύτης, τονίζει θυμωμένα ο `Αγγλος αξιωματικός.
Διατάζει δε τον Αυγουστή να βγάλει έξω το νεκρό Αυξεντίου και απειλεί με θάνατο. Εισέρχεται ο Αυγουστής στο κρησφύγετο. Αφηγείται ο ίδιος:

Ο θρυλικός Γρηγόρης Αυξεντίου, ο αγαπημένος μας Μάστρος ήταν νεκρός ξαπλωμένος ανάσκελα. Το αριστερό του χέρι ήταν υψωμένο και από τη μέση και πάνω έιχε γίνει κάρβουνο. Το άλλο σώμα καιγόταν. `Ηταν τόσο ζεστό που κάηκα μόλις τον άγγιξα. Οι στρατιώτες μου φώναζαν να τον σύρω έξω. Δεν με πίστευαν όταν τους έλεγα πως είναι νεκρός.
Ηταν αδύνατο να παραδεχτούν πως πέθανε. Για να πεισθούν πως είναι νεκρός αφαιρέσανε μια μεγάλη πέτρα από το στόμιο του κρησφύγετου οπότε φάνηκε ο Αυξεντίου νεκρός.

Ωρα 2 μ.μ. της 3ης Μαρτίου 1957. `Ετσι έφυγε ο ήρωας Αυξεντίου. Το καρβουνιασμένο του σώμα τάφηκε στις 4 Μαρτίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας».

.

Τα φυλακισμένα μνήματα...

Γρηγόρης Αυξεντίου

Ευαγόρας Παλληκαρίδης.

Την πρώτη φορά, πήρα δάφνη από κοντά σας.

Τη δεύτερη φορά, ξαναπήρα.

Κουβαλάω πάντα αυτά τα φύλλα στο πορτοφόλι μου,

στη μικρή θήκη με το φερμουάρ.

Και στο κινητό,

κουβαλάω φωτογραφία

το συρματόπλεγμα στον τοίχο

και μικρό βίντεο

με τ' αντρίκια σας ονόματα

και τον έρημο τόπο.

.

ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΩ!